Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi

Sibirya sahası Türk destanları oldukça zengin birer kültürel bellek aktarıcılardır. Aktardıkları bu kültürel geçmiş içerisinde özellikle mitolojik açıdan en eski inanç ve arkaik bilgiler yer almaktadır. Mitolojik öğelerden özellikle ay, çok farklı açılardan sıklıkla kullanılmaktadır. Ayın kahramanlar üzerindeki etkileri dikkat çekmektedir. Kahramana ad verme, dua etme, ant içme, kahramanın davranışlarına göre ayın geçip geçmeme durumu ve şifa kaynağı olması üzerine çeşitli oluşumlar anlatılmıştır. Böylelikle destan anlatıcıları destanlardaki kahramanlar aracılığıyla içinde yaşadıkları toplumların gelenek ve göreneklerini, inanç ve sosyal yapılarını aktarmışlardır. Bunu yaparlarken de ay”ı kutsal bir varlık olarak kabul ederek kahramanlara ceza verme, kahramanları yüceltme gibi toplumsal normlara yer vermişlerdir. Tanrı’ya şükrederken, herhangi bir şeyin gerçekleşmesini istediklerinde, dua ederken, kahramanların iyi ve kötü niteliklere sahip olmasına göre “ay”ın çeşitli şekillerde varlığı görülmüştür. Ayrıca ölüm karşısında ay ile teselli bulmuşlardır. Bu makalede: Sibirya sahası Türk destanlarında ayın kahramanların dünyaları üzerine etkileri ve toplumda karşılaşılan çeşitli gelenekler ve bunlar ile ilgili değerlendirilmelerde bulunulmuştur.