Öz
Anlam tercihi araştırmaları temelde aynı
sözcük çevresinde eşdizimlilik gösteren bir grup sözcüğün benzer ve farklı
anlamsal uzanımları ile bu sözcük grubunun hangi ulamlar çevresinde
yoğunlaştığını betimlemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda söz konusu araştırmalar,
sözcüklerin belirli dizgelerdeki kullanımsal sınırlarını ve çokanlamlılık
çerçevesindeki görünümlerini ayrıntılı olarak ortaya koymaya yardımcı
olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, metin türünün, eşdizimsel görünümle bağlantılı
olarak çekirdek sözcüğün anlambilimsel ulam tercihlerine bir etkisi olup
olmadığını ortaya koymaktır. Çalışmada Türkçede kullanım sıklığı yüksek olan “geniş”
sıfatı araştırma konusu yapılmıştır. Araştırmanın veri tabanı olarak Türkçe
Ulusal Dil Derlemi Tanıtım Sürümü kullanılmıştır. İnceleme konusu sıfat, “Kurgusal
Düzyazı” ve “Bilgilendirici Metin” tabakalarında eşdizimlilik ve anlam tercihi
görünümleri açısından değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, söz konusu sıfatla
eşdizimlilik gösteren ögelerin metin türüne bağlı olarak farklı eşdizimsel birimleri
ve anlamsal ulamları tercih ettiği gözlemlenmektedir: Kurgusal Düzyazı türündeki
metinlerde düzanlamsal düzey ağır basarken Bilgilendirici Metin türünde
değişmeceli anlam ön plana çıkmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksan, Y. vd. (2012). Construction of the Turkish National Corpus (TNC). In proceedings of the eight ınternational conference on language resources and evaluation (LREC 2012). İstanbul. Türkiye. http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2012/papers.html.
- Bednarek, M. (2008). Semantic Preference and Semantic Prosody re-examined. Corpus Linguistics and Linguistic Theory. 4 (2), s. 119–139.
- Erkuş, A. (2009). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Firth, J. R. (1951). “Modes of Meaning”. Papers in Linguistics 1934–1951. (Edt: J. R. Firth). S. 190–215. London: OUP.
- Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu) Ankara: Anı Yayıncılık.
- Sinclair, J. (1991). Corpus, Concordance, Collocation. Oxford: Oxford University Press.
- Sinclair, J. (2004). The Lexical Item. Trust the Text. Language, Corpus and Discourse. (Edt.: J. Sinclair). New York: Routledge.
- Stubbs, M. (2001). Words and Phrases Corpus Studies of Lexical Semantics. Oxford: Blackwell.
- Stubbs, M. (2002). Two Quantitative Methods of Studying Phraseology in English. International Journal of Corpus Linguistics. 7(2). s. 215–44.
Öz
Kaynakça
- Aksan, Y. vd. (2012). Construction of the Turkish National Corpus (TNC). In proceedings of the eight ınternational conference on language resources and evaluation (LREC 2012). İstanbul. Türkiye. http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2012/papers.html.
- Bednarek, M. (2008). Semantic Preference and Semantic Prosody re-examined. Corpus Linguistics and Linguistic Theory. 4 (2), s. 119–139.
- Erkuş, A. (2009). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Firth, J. R. (1951). “Modes of Meaning”. Papers in Linguistics 1934–1951. (Edt: J. R. Firth). S. 190–215. London: OUP.
- Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu) Ankara: Anı Yayıncılık.
- Sinclair, J. (1991). Corpus, Concordance, Collocation. Oxford: Oxford University Press.
- Sinclair, J. (2004). The Lexical Item. Trust the Text. Language, Corpus and Discourse. (Edt.: J. Sinclair). New York: Routledge.
- Stubbs, M. (2001). Words and Phrases Corpus Studies of Lexical Semantics. Oxford: Blackwell.
- Stubbs, M. (2002). Two Quantitative Methods of Studying Phraseology in English. International Journal of Corpus Linguistics. 7(2). s. 215–44.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dilbilim |
| Bölüm | makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ocak 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 2 Sayı: 1 |