KÜLLİYAT Osmanlı Araştırmaları Dergisi

Öz

Mevlânâ Celâleddîn Muhammed’in Mesnevî’si tasavvufî ve edebî açıdan çok değerli bir eserdir. Eser, yazıldığından bu yana büyük bir ilgi ile okunmuş ve eserin birçok dilde şerhi yapılmıştır. Bu şerhlerden biri de Sürûrî’nin Şerh-i Mesnevî adlı eseridir. Bu eser Anadolu’da yazılan ilk tam şerh olması ve kendinden sonra gelen şerhlere örnek olması bakımından çok önemlidir. Söz konusu eser, müellifin en değerli eseri olup yaklaşık yirmi yılda tamamlanmıştır. Eser o kadar takdir görmüştür ki müellifine Şârih-i Mesnevî unvanını kazandırmıştır.
Aynı zamanda Sürûrî, Osmanlı’daki ilk belagat kitabı kabul edilen Bahrü’l-Ma’ârif adlı bir eser de kaleme almış ve bu eser tek kitap olarak medreselerde yıllarca okutulmuştur. Müellif bu belagat alanındaki hâkimiyet ve birikimini Mesnevî şerhine de yansıtmıştır. Sürûrî, Mesnevî beyitlerinde bulunan teşbih, istiare, kinaye ve mecaz gibi söz sanatlarını âyetler, hadîsler, hikâyeler ve şiirler ile herkesin anlayabileceği sade ve yalın bir şekilde izah etmiştir. Sürûrî Efendi; tefsîr, hadîs, fıkıh, tıp, mantık ve edebiyat alanında Türkçe, Arapça ve Farsça yazdığı otuzdan fazla eseri ile o dönemin büyük bir ilim adamı olarak öne çıkmaktadır.
Bu çalışmada Sürûrî’nin hayatı, edebî kişiliği, eserleri, eserleri üzerine yapılan akademik çalışmalar ve Şerh-i Mesnevî adlı eserinin kendi el yazısı ile yazdığı beş nüshası hakkında bilgi verilecektir.