RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi

Öz

Servet-i Fünun şiiri, bir beyanname ile ortaya çıkmış değildir. Recaizade Mahmut Ekrem’in, Muallim Naci ile girdiği “Abes-Muktebes” tartışmasının alevlenmesinden sonra Galatasaray Sultanisi’nden öğrencisi Ahmet İhsan’ın sahibi olduğu Servet-i Fünun dergisinin başına, yine aynı okuldan öğrencisi Tevfik Fikret’i getirmiş ve bu dergide benzer edebiyat anlayışına sahip gençlerin zamanla bir araya gelmesiyle Servet-i Fünun şiiri ortaya çıkmıştır. Burada, “benzer edebiyat anlayışına sahip” ifadesi kilit bir rol oynar. Bu benzerlik, bir grup oluşturacak nitelikte olmasının, genç okurlar arasında rağbet görmesinin yanı sıra tepki çekmesi ve bu nedenle eleştirilerin hedefi haline gelmesi bakımından da dikkat çekmektedir. Özellikle dönemin otorite yazarlarından Ahmet Mithat Efendi, Servet-i Fünun yazarlarını, Tanzimat Fermanı’yla resmiyet kazanan Batılılaşma sürecindeki çabalara zarar verdikleri yönünde eleştirir. Ahmet Mithat, Servet-i Fünun yazarlarını Fransa’da ortaya çıkan ve “geri gitme” anlamına gelen “Dekadan” hareketiyle özdeşleştirir. Servet-i Fünun yazarları bu eleştirilere sessiz kalmaz. Ahmet Mithat Efendi’nin eleştirilerinin hedefindeki Cenap Şahabettin de yanıt veren isimlerden olmasına rağmen hiçbir yazısında doğrudan yanıt verme amacı gütmez. Cenap Şahabettin bu eleştirileri daha çok Servet-i Fünun edebiyatının amacını / niyetini açıklamak için bir fırsat gibi görür. Bu çalışmada da, Servet-i Fünun şiirinin ortaya çıkışının yarattığı etki ve bu etkiye, bilhassa Cenap Şahabettin’in verdiği tepkiler üzerinden Servet-i Fünun şiirinin poetikası araştırılacaktır.