This study aims at investigating the word ‘eye’ in
Turkish idioms from a cognitive linguistic perspective to reveal Turkish
speakers’ cognitive schemas of the ‘eye’, and to propose a cultural model
relating the ‘eye’. The database is composed of idioms containing the word
‘eye’ compiled from several monolingual dictionaries of Turkish idioms. Idioms
and their definitions are analyzed in terms of their figurative use of abstract
concepts. The conceptual metaphors and metonymies were identified on the basis
of the Conceptual Metaphor Theory (Lakoff
& Johnson, 1980; Kövecses, 2000). The findings reveal that the ‘eye’ is
generally conceptualized as EYE FOR THE FUNCTION OF EYE. Additionally, it is
used in the conceptualizations of mental faculties (remembering, intention),
emotions (love, sadness), personal characteristics (greed, naiveté), physical
states (time, death), and cultural elements (evil eye, curses). The study
provides further support for the interaction among language, body, cognition
and culture in Turkish.
Bu
çalışma, Türkçe deyimlerde ‘göz’ sözcüğünü bilişsel dilbilimsel bir açıdan
inceleyip, göz sözcüğünün Türkçe konuşan bireylerde oluşturduğu bilişsel
şemaları ortaya çıkarmayı ve ‘göz’e ait kültürel bir model önerisinde bulunmayı
amaçlamaktadır. Çalışmanın veri tabanı çeşitli deyimler sözlükleri taranarak
elde edilen ve göz sözcüğü içeren deyimlerden oluşmaktadır. Deyimler ve
tanımları incelenerek soyut kavramların ifadelerindeki değişmeceli kullanımlar
saptanmış ve bu deyimlerin altında yatan kavramsal eğretilemeler ve
düzdeğişmeceler Kavramsal
Eğretileme Kuramı (Lakoff ve Johnson, 1980; Kövecses, 2000) çerçevesinde tespit edilip açıklanmıştır. Bulgular, ‘göz’ün
çoğunlukla GÖZÜN İŞLEVİ YERİNE GÖZ olarak kavramsallaştığını göstermektedir. Bunun dışında, göz sözcüğünün, zihinsel yetilerin
(hatırlama, niyet), duyguların (sevgi, üzüntü), kişilik özelliklerinin (hırs,
saflık), fiziksel durumların (ölüm, zaman) ve kültürel ögelerin (nazar, beddua)
kavramsallaşmasında kullanıldığını ortaya koymaktadır. Çalışma, dil, beden, biliş ve kültür arasındaki
yakın ilişkiye Türkçe üzerinden destek sağlamaktadır.
Journal Section | Research Articles |
---|---|
Authors | |
Publication Date | December 30, 2016 |
Published in Issue | Year 2016Volume: 27 Issue: 2 |
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 (CC BY-NC-ND) International License.
Journal DOI: 10.18492/dad