Öz
Bu çalışmada Kıbrıs Ağzı’nda gerekliğin bir kiplik kavramı olarak nasıl ifade edildiği incelenmektedir. Anlambilim-edimbilim bağlamında değerlendirilen, çeşitli kaynaklardan elde edilmiş verilerin nitel çözümlemesi, Kıbrıs Ağzı’nda gerekliğin -mAlI biçimbiriminden çok mecbur, lazım, illa, mutlaka, vb. gibi çevrik ya da sözcüksel yollarla anlatıldığını göstermektedir. Bu açıdan, Kıbrıs Ağzı’nda gerekliğin Ölçünlü Türkçe’de olduğundan daha az dilbilgiselleşmiş olduğu anlaşılmaktadır. Kuramsal açıdan ise incelenen yapıların davranışının yeterli düzeyde açıklanabilmesi için mantıksal yaklaşıma özgü kavramların yanısıra birtakım anlamsal ve edimbilimsel kavramlara başvurulması gerektiği görülmüştür.
Kaynakça
- Ağa-Batkan, N. (2000). Kıbrıs Baf ve Limasol Türk göçmenlerinin ağzı. Yayımlanmamış Türkoloji Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi.
- Baykara, İ. (2005). The Use of Borrowed Words from the Greek Cypriot Dialect by Turkish Cypriots. Yayımlanmamış Dilbilim Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi.
- Bybee, J., Perkins, R. ve Pagliuca, W. (1994). The Evolution of Grammar: Tense, Aspect and Modality in the Languages of the World. Chicago: The Univ. of Chicago Press.
- Coates, J. (1983). The Semantics of the Modal Auxiliaries. Londra: Croom Helm.
- Corcu, D. (2003). A Linguistic analysis of necessity as a part of the modal system in Turkish. Yayımlanmamış Dilbilim Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi.
- Corcu, D. (2005). Zorunluluk kipliği belirtisi –mAlI’nın anlamsal içyapısı. Dilbilim Araştırmaları, 2005, 33-44.
- Corcu, D. (2008). Gereklilik/zorunluluk kipliği kodlayıcılarının anlam yapısı üzerine. Y. Çotuksöken ve N. Yalçın (Haz.) 20. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri (12-13 Mayıs, 2006) (s. 101-113). Istanbul: Maltepe Üniversitesi Yayınları.
- Doğu Akdeniz Üniversitesi İngiliz Dili Eğitimi öğrencilerinin yaptığı görüşmeler. (2005). Magosa.
- Erguvanlı-Taylan, E. (1994). Yantümcelerde Tamlayan Ekinin İşlevi Üzerine. Dilbilim Araştırmaları, 1994, 31-41.
- Erguvanlı-Taylan, E. (2000). Semi-grammaticalized modality in Turkish. A. Göksel ve C. Kerslake (Haz.), Studies on Turkish and Turkic Languages (s. 133-142). Wiesbaden: Harrasowitz Verlag.
- Jespersen, O. (1924). The Philosophy of Grammar. Londra: George Allen and Unwin Ltd.
- Kocaman, A. (1996). The necessitative mood in Turkish. B. Rona (Haz.), Current Issues in Turkish Linguistics (s.104-110). Ankara: Hitit.
- KKTC Cumhuriyet Meclisi Tutanak Dergisi 1999/2, 9. Birleşim. (1999). http://www.cm.gov.nc.tr/Tutanaklar.aspx erişim tarihi 20 Temmuz 2015.
- KKTC Cumhuriyet Meclisi Tutanak Dergisi 2014/2, 44. Birleşim. (2014). http://www.cm.gov.nc.tr/Tutanaklar.aspx erişim tarihi 20 Temmuz 2015.
- Narrog, H. (2012). Modality, Subjectivity, and Semantic Change: A Cross-Linguistic Perspective. Oxford: Oxford Univ. Press.
- Nuyts, J., P. Byloo ve J. Diepeveen. (2010). On deontic modality, directivity, and mood: The case of Dutch mogen and moeten. Journal of Pragmatics, 42, 16-34.
- Nuyts, J. (2006). Modality: Overview and linguistic issues. W. Frawley, W. Klein ve S. Levinson (Haz.), Expression of Cognitive Categories: The Expression of Modality (s. 1-26). Berlin: Walter de Gruyter.
- Özokutan, T. (2005). Kıbrıs Türk Masalları Derleme-İnceleme. Yayımlanmamış Türkoloji Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi.
- Papafragou, A. (2000). Modality: Issues in the Semantics-Pragmatics Interface. Amsterdam: Elsevier.
- Van der Auwera, J. ve Plungian, V. A. (1998). Modality’s semantic map. Linguistic Typology, 21, 79–124.
- Vancı-Osam, Ü. (2001). Cypriot Turkish: Some Empirical Observations. B. Rona (Haz.), Current Issues in Turkish Linguistics: Volume II (s. 134-143). Ankara: Hitit.
- Von Fintel, K. (2006). Modality and Language. D. M. Borchert (Haz.), Encyclopedia of Philosophy (2. baskı). Detroit: MacMillan. http://web.mit.edu/fintel/www/modality.pdf erişim tarihi 20 Temmuz 2015.
Öz
This paper focuses on the expression of necessity as a modal notion in Cypriot Turkish. A qualitative analysis of data gathered from various sources reveals that periphrastic or lexical expressions such as mecbur‘obliged,’ lazım ‘necessary,’ illa ‘insistently,’ mutlaka ‘definitely,’ etc. rather than the necessitative mood marker -mAlI serve to express various subcategories of necessity in Cypriot Turkish. These findings suggest that necessity in Cypriot Turkish is less grammaticalized than in Standard Turkish. For an adequate account of the behaviour of the structures analyzed, a number of further semantic and pragmatic notions seem to be required in addition to those offered by the logical approach to modality.
Anahtar Kelimeler
Cypriot Turkish modality necessity epistemic deontic obligation
Kaynakça
- Ağa-Batkan, N. (2000). Kıbrıs Baf ve Limasol Türk göçmenlerinin ağzı. Yayımlanmamış Türkoloji Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi.
- Baykara, İ. (2005). The Use of Borrowed Words from the Greek Cypriot Dialect by Turkish Cypriots. Yayımlanmamış Dilbilim Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi.
- Bybee, J., Perkins, R. ve Pagliuca, W. (1994). The Evolution of Grammar: Tense, Aspect and Modality in the Languages of the World. Chicago: The Univ. of Chicago Press.
- Coates, J. (1983). The Semantics of the Modal Auxiliaries. Londra: Croom Helm.
- Corcu, D. (2003). A Linguistic analysis of necessity as a part of the modal system in Turkish. Yayımlanmamış Dilbilim Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi.
- Corcu, D. (2005). Zorunluluk kipliği belirtisi –mAlI’nın anlamsal içyapısı. Dilbilim Araştırmaları, 2005, 33-44.
- Corcu, D. (2008). Gereklilik/zorunluluk kipliği kodlayıcılarının anlam yapısı üzerine. Y. Çotuksöken ve N. Yalçın (Haz.) 20. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri (12-13 Mayıs, 2006) (s. 101-113). Istanbul: Maltepe Üniversitesi Yayınları.
- Doğu Akdeniz Üniversitesi İngiliz Dili Eğitimi öğrencilerinin yaptığı görüşmeler. (2005). Magosa.
- Erguvanlı-Taylan, E. (1994). Yantümcelerde Tamlayan Ekinin İşlevi Üzerine. Dilbilim Araştırmaları, 1994, 31-41.
- Erguvanlı-Taylan, E. (2000). Semi-grammaticalized modality in Turkish. A. Göksel ve C. Kerslake (Haz.), Studies on Turkish and Turkic Languages (s. 133-142). Wiesbaden: Harrasowitz Verlag.
- Jespersen, O. (1924). The Philosophy of Grammar. Londra: George Allen and Unwin Ltd.
- Kocaman, A. (1996). The necessitative mood in Turkish. B. Rona (Haz.), Current Issues in Turkish Linguistics (s.104-110). Ankara: Hitit.
- KKTC Cumhuriyet Meclisi Tutanak Dergisi 1999/2, 9. Birleşim. (1999). http://www.cm.gov.nc.tr/Tutanaklar.aspx erişim tarihi 20 Temmuz 2015.
- KKTC Cumhuriyet Meclisi Tutanak Dergisi 2014/2, 44. Birleşim. (2014). http://www.cm.gov.nc.tr/Tutanaklar.aspx erişim tarihi 20 Temmuz 2015.
- Narrog, H. (2012). Modality, Subjectivity, and Semantic Change: A Cross-Linguistic Perspective. Oxford: Oxford Univ. Press.
- Nuyts, J., P. Byloo ve J. Diepeveen. (2010). On deontic modality, directivity, and mood: The case of Dutch mogen and moeten. Journal of Pragmatics, 42, 16-34.
- Nuyts, J. (2006). Modality: Overview and linguistic issues. W. Frawley, W. Klein ve S. Levinson (Haz.), Expression of Cognitive Categories: The Expression of Modality (s. 1-26). Berlin: Walter de Gruyter.
- Özokutan, T. (2005). Kıbrıs Türk Masalları Derleme-İnceleme. Yayımlanmamış Türkoloji Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi.
- Papafragou, A. (2000). Modality: Issues in the Semantics-Pragmatics Interface. Amsterdam: Elsevier.
- Van der Auwera, J. ve Plungian, V. A. (1998). Modality’s semantic map. Linguistic Typology, 21, 79–124.
- Vancı-Osam, Ü. (2001). Cypriot Turkish: Some Empirical Observations. B. Rona (Haz.), Current Issues in Turkish Linguistics: Volume II (s. 134-143). Ankara: Hitit.
- Von Fintel, K. (2006). Modality and Language. D. M. Borchert (Haz.), Encyclopedia of Philosophy (2. baskı). Detroit: MacMillan. http://web.mit.edu/fintel/www/modality.pdf erişim tarihi 20 Temmuz 2015.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015Cilt: 26 Sayı: 2 |
Bu eser
Dergi DOI:10.18492/dad