Türkçede -DIK Ekinin Yantümcelerdeki İşlevi Üzerine

Eser Erguvanlı Taylan

Araştırma Makalesi

Türkçede -DIK Ekinin Yantümcelerdeki İşlevi Üzerine

Yıl 1993, Dilbilim Araştırmaları 1993, 161 - 171, 01.01.1993

Eser Erguvanlı Taylan

Öz

Görünüş , zaman ve kip gibi eylem ile ilgili ulamlardan biridir. Anlam açısından
birbirleriyle bağlantılı olan bu üç ulam , her zaman ayrı biçimbirimler ile
aktarılmamaktadır. Özellikle, zaman ve görünüş anlamsal yakınlıkları nedeniyle
birçok dilde aynı gösterge ile ifade edilmektedir. Örneğin, bir Slav dili olan Rusça
görünüşü eylem üzerinde zamandan farklı bir ek ile göstermekte, Türkçe ise aynı ek
ile hem görünüş hem de zamanı aktarmaktadır. Bu üç ulamın Türkçe'de eylem
çekimlerinde biçimlenişi çok karmaşık ve aynı zamanda da çok ilginçtir. Zaman,
görünüş ve kip ulamları, yantümcelerin kurulmasında ve tanımlanmasında da önemli
bir yer tutar. Bu yazı, bazı yantümce yapılarını (belirteç ve tümleç tümceciklerini)
söz konusu üç ulam çerçevesinde ele alarak, zamanı da içeren görünüş ile kip
karşıtlığının yantümcelerde nasıl biçimlendiğini göstermek amacındadır.