Öz
Bu çalışmada, Türkçede aynı içlem kapsamında değerlendirilebilen
soğuk/serin/ılık/sıcak ve yüksek/alçak/uzun/kısa sıfatlarının düzanlamsal ve
değişmeceli anlamsal görünümleri arasındaki yakınanlamlılık-karşıtanlamlılık
ilişkiselliğini derlem temelli ve karşılaştırmalı olarak ortaya koymak
amaçlanmaktadır. Bu çerçevede inceleme konusu sözcüklerin gönderimsel alanı
somuttan soyuta doğru ilerledikçe, diğer bir deyişle düzanlamsal görünümlerden
değişmeceli anlam boyutuna doğru geçiş yapıldıkça, sözcüklerarası anlam
ilişkisinin hangi koşullar altında sağlanabildiği ve ne tür bağlamsal
durumlarda farklılaştığı araştırma sorusu olarak kabul edilmiştir. Çalışmada
yöntem açısından betimsel tarama kullanılmış, elde edilen sonuçlar yüzde ve
sıklık tabloları aracılığıyla yorumlanmıştır. Sonuç olarak, sıfatlar arasındaki
yakınanlamlılık ve karşıtanlamlılık ilişkilerinin genel olarak düzanlamsal
düzeyde kaldığını, anlam soyutlaştıkça söz konusu ilişkilerin kurulmasının
güçleştiği gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Destekleyen Kurum
TÜBİTAK-BİDEB
Proje Numarası
2211
Kaynakça
- Aksan, D. (2004). Anlambilim. Ankara: Engin Yayınevi.
- Aksan, Y. vd. (2012). Construction of the Turkish National Corpus (TNC). In Proceedings of the Eight International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2012). İstanbul. Türkiye. http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2012/papers.html
- Akşehirli, S. (2017). Eş-Kullanım Varsayımına Göre Türkçede Kurallı Karşıt Anlamlılık. 30. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri. ss.289-296. Ankara: Dilbilim Derneği Yayınları.
- Charles, Walter G. ve Miller, George A. (1989). Contexts of Antonymous Adjectives. Applied Psycholinguistics. 10 (3):357-75.
- Cruse, A. (2000). Meaning in language: An Introduction to Semantics and Pragmatics. Oxford: Oxford University Press.
- Cruse, A. (2006). A Glossary of Semantics and Pragmatics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
- Erkuş, A. (2009). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu) Ankara: Anı Yayıncılık.
- Goldberg, A. (2000). Verbs, Constructions, and SEMANTİC frames. Lexical Semantics, Syntax, and Event Structure. (Edt: M.R. Hovav, E. Doron, I. Sichel). Oxford: Oxford University Press.
- İmer, K. vd. (2011). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
- Justeson, J. S. ve Katz, S. M. (1991). Co-occurrences of Antonymous Adjectives and Their Contexts. Computational Linguistics 17, 1–19.
- Murphy, M. L. (2010). Lexical Meaning. Cambridge: Cambridge University Press.
- Palmer, F. R. (1991). Semantics. Cambridge : Cambridge University Press.
- Saeed, J. (2003). Semantics. Oxford: Blackwell Publishing.
Öz
The main purpose of this study
is to reveal the near-synonym and antonymy relationality between the denotative
and figurative semantic aspects of such adjectives as cold / cool / warm / hot
and high / low / long / short which can be evaluated in the same sense in
Turkish language. In this framework, it has been revealed under which
conditions the inter-lexical semantic relation can be achieved and in what kind
of contextual situations this relation may differ as the referential meaning of
the abovementioned adjectives progresses from concrete to abstract (i.e. from
denotative aspects into figurative semantic dimension). In this study, the
method of descriptive scanning has been used, and the results of the study have
been interpreted through the percentage and frequency tables. In conclusion, it
has been observed that the near-synonym and antonymy aspects generally remain
at the denotative level and the establishment of abovementioned sense relations
becomes more difficult as the meaning gets more abstract.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
2211
Kaynakça
- Aksan, D. (2004). Anlambilim. Ankara: Engin Yayınevi.
- Aksan, Y. vd. (2012). Construction of the Turkish National Corpus (TNC). In Proceedings of the Eight International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2012). İstanbul. Türkiye. http://www.lrec-conf.org/proceedings/lrec2012/papers.html
- Akşehirli, S. (2017). Eş-Kullanım Varsayımına Göre Türkçede Kurallı Karşıt Anlamlılık. 30. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri. ss.289-296. Ankara: Dilbilim Derneği Yayınları.
- Charles, Walter G. ve Miller, George A. (1989). Contexts of Antonymous Adjectives. Applied Psycholinguistics. 10 (3):357-75.
- Cruse, A. (2000). Meaning in language: An Introduction to Semantics and Pragmatics. Oxford: Oxford University Press.
- Cruse, A. (2006). A Glossary of Semantics and Pragmatics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
- Erkuş, A. (2009). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş. (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu) Ankara: Anı Yayıncılık.
- Goldberg, A. (2000). Verbs, Constructions, and SEMANTİC frames. Lexical Semantics, Syntax, and Event Structure. (Edt: M.R. Hovav, E. Doron, I. Sichel). Oxford: Oxford University Press.
- İmer, K. vd. (2011). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
- Justeson, J. S. ve Katz, S. M. (1991). Co-occurrences of Antonymous Adjectives and Their Contexts. Computational Linguistics 17, 1–19.
- Murphy, M. L. (2010). Lexical Meaning. Cambridge: Cambridge University Press.
- Palmer, F. R. (1991). Semantics. Cambridge : Cambridge University Press.
- Saeed, J. (2003). Semantics. Oxford: Blackwell Publishing.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | 2211 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mayıs 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019Cilt: 30 Sayı: 1 |
Cited By
Karşıtlıkların Anlambilimsel Söylem Ezgisi: Hafif ve Ağır Düğüm Sözcükleri Üzerine Bir Değerlendirme
SÖYLEM Filoloji Dergisi
Ayşe Eda GÜNDOĞDU
https://doi.org/10.29110/soylemdergi.756393
Bu eser
Dergi DOI:10.18492/dad