Dilin evrensel özelliklerini anlama çabası, sıklıkla diller arasında ortak yapısal özelliklerin saptanmasıyla gelişen dil tipolojisi çalışmalarını ön plana çıkarmaktadır. Bu çalışmalar dillerin genel özellikleri üzerine yoğunlaşmakta, genellemelerin dışında kalan, diğer bir deyişle dillerde daha az görülen özellikler genel kurallara aykırı olarak etiketlenmektedir. Oysaki genellemelerin dışında bırakılan bu özellikler dilsel çeşitliliğin sınırlarının ortaya koyulmasında oldukça önemli bir yere sahiptir. Ender, çok ender, seyrek ve tekçil terimleriyle ulamlandırılan genel kuralların dışında kalan özellikler bu çalışmada ‘azrak dil özellikleri’ başlığı altında toplanmış, Türkçenin dünya dillerine göre sahip olduğu azrak özelliklerini saptamak ve ortaya çıkan özellikleri Cysouw (2011)’in ≤%7.2’lik eşiği temelinde ulamlandırmak amacıyla World Atlas of Language Structures (İng. Dil Yapılarının Dünya Atlası) çevrimiçi veritabanı kullanılmıştır. Elde edilen verilere göre Türkçede yüksek ön yuvarlak ünlü /y/ ve orta ön yuvarlak ünlü /ø/ sesbirimlerinin aynı anda sayımcada bulunması (%4), tanıtsallığın zaman ulamının bir parçası olması (%5.7) ve belirli tanımlık bulunmaması ancak belirsiz tanımlığın bulunması (%7.2) olmak üzere üç seyrek azrak özellik saptanmıştır.
dilsel çeşitlilik azrak dil özellikleri dil evrenselleri dil tipolojisi
The effort to understand the universal features of language often brings linguistic typology studies, which develop by identifying common structural features among languages, to the forefront. These studies focus on the general features of languages while features that fall outside of generalizations, in other words, those that are less frequently seen in languages, are labeled as exceptions to generalizations. However, features that are considered exceptions to the generalizations have a vital role in revealing the limits of linguistic variety. In this study, the features that are exceptions to the generalizations, categorized by the the terms rara, rarissima, infrequent and unique, are gathered under the title of ‘rare linguistic features’. World Atlas of Language Structures online database was used to determine the rare language features Turkish has compared to the world languages and to categorize the resulting features based on Cysouw’s (2011) threshold of ≤7.2%. According to the data obtained, three rare infrequent features were determined in Turkish: the simultaneous presence of high front rounded vowel /y/ and middle front rounded /ø/ phonemes in the inventory (%4), evidentiality being a part of the tense system (%5.7) and having no definite article but indefinite article.
linguistic variety rare linguistic features linguistic universals linguistic typology
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Bütünce Dilbilimi, Dilsel Yapılar (Fonoloji, Morfoloji ve Sözdizimi dahil), Tarihsel, Karşılaştırmalı ve Biçimsel Dilbilim |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 24 Aralık 2024 |
Gönderilme Tarihi | 31 Temmuz 2024 |
Kabul Tarihi | 21 Ekim 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024Cilt: 35 Sayı: 2 |
Bu eser
Dergi DOI:10.18492/dad