Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım Beyanı
Dilbilim Araştırmaları Dergisi (DAD) Etik Beyanı [1]
1.1. Yazarlık politikaları
DAD'nin yazarlık politikası, çalışmaya entelektüel katkı sağlayan katılımcıların katılımlarının uygun şekilde değerlendirilmesini ve yazarların ve diğer katkıda bulunanların yayınlanan makalenin sorumluluğunu gerektiği biçimde üstlenmelerini sağlar.
DAD, gönderilen akademik çalışmaya katkıda bulunan kişilerin ya adı geçen yazarlar (Makalenin ilk bölümünde belirtilir) ya da katkıda bulunanlar (teşekkür bölümünde belirtilir) olarak açıkça tanımlanmasını talep etmektedir.
1.2. Yazar olma yeterlilikleri:
DAD, katkıda bulunanların yazar olabilmeleri için aşağıdaki ölçütleri yerine getirmelerini şart koşmaktadır:
• Çalışma için verilerin elde edilmesi, çözümlenmesi ya da yorumlanması,
• Çalışma taslağının hazırlanması ya da çalışmanın akademik içerik bakımından eleştirel olarak gözden geçirilmesi,
• Çalışmanın herhangi bir bölümünün doğruluğu veya bütünlüğü ile ilgili sorunların uygun şekilde araştırılmasından ve çözülmesinden sorumlu olma.
Bu ölçütleri karşılamayan ancak yine de makaleye önemli katkılar sağlayan katılımcılar teşekkür bölümüne dahil edilmelidir. Teşekkür bölümünde adı geçen kişilerin yazılı onayını almak yazarın sorumluluğundadır.
1.3. Yazar katkısı ve yazar rolleri
DAD, araştırma çıktılarına katkıda bulunanların oynadıkları rolleri temsil etmek için kullanılabilecek 13 rol tanımlamıştır.
Başvuru sürecinde, başvuruyu yapan yazar, aşağıda listelenen 13 yazar rolü arasından seçim yaparak her yazarın makaleye katkısını belirtmelidir.
DAD’de yayınlanan makalelerde yazar olabilmek için yazarlardan her biri orijinal makale taslağının yazımına katılmış ve/veya makaleyi eleştirel bir şekilde gözden geçirmiş ve düzenlemiş olmalıdır. Bu ölçütleri karşılamayan ama yine de çalışmaya katkıda bulunanlar, izinleri alınarak makalenin teşekkür bölümünde yer almalıdır.
Yazar Rolleri:
1. Kavramsallaştırma: Araştırma fikri; kapsayıcı araştırma hedeflerinin ve amaçlarının formülasyonu veya geliştirilmesi.
2. Veri işleme: İlk kullanım ve daha sonra yeniden kullanım için verilere açıklama eklemek (meta veri üretmek), verileri temizlemek ve araştırma verilerini (verilerin yorumlanması için gerekli olduğu durumlarda yazılım kodu dahil) korumak için yönetim faaliyetleri.
3. Biçimsel çözümleme: Çalışma verilerini çözümleme ya da sentezlemek için istatistiksel, matematiksel, hesaplamalı ya da diğer biçimsel tekniklerin uygulanması.
4. Araştırma: Bir araştırma ve inceleme sürecinin yürütülmesi, özellikle deneylerin gerçekleştirilmesi veya veri/kanıt toplanması.
5. Yöntem: Araştırmanın yönteminin geliştirilmesi veya tasarlanması; modellerin oluşturulması.
6. Proje yönetimi: Araştırma faaliyetinin planlanması ve yürütülmesi için yönetim ve koordinasyon sorumluluğunun alınması.
7. Kaynaklar: Çalışma materyalleri, katılımcılar, bilgi işlem kaynakları veya diğer çözümleme araçlarının sağlanması.
8. Yazılım: Programlama, yazılım geliştirme, program tasarımı, bilgisayar kodunun ve destekleyici algoritmaların uygulanması, mevcut kod bileşenlerinin test edilmesi.
9. Danışmanlık: Çekirdek ekibin dışında mentorluk da dahil olmak üzere araştırma faaliyetinin planlanması ve yürütülmesi için danışmanlık yürütülmesi.
10. Doğrulama: Bilimsel çalışmanın bir bölümü olarak ya da çalışmadan bağımsız olarak, sonuçların ve diğer araştırma çıktılarının yinelenebilirliğinin doğrulanması.
11. Görselleştirme: Özellikle görselleştirme/veri sunumu olmak üzere, yayınlanan çalışmanın hazırlanması, oluşturulması ve/veya sunumu.
12. Yazım: orijinal taslak Yayınlanan çalışmanın hazırlanması, oluşturulması ve/veya sunumu, özellikle ilk taslağın yazılması (esaslı çeviri dahil).
13. Gözden geçirme ve düzenleme: Yayımlanan çalışmanın orijinal araştırma grubundan kişiler tarafından hazırlanması, oluşturulması ve/veya sunumu, özellikle eleştirel gözden geçirme, yorum veya revizyon yapılması.
1.4. Sorumlu yazarların sorumlulukları
Sorumlu yazar, başvuru sürecinde, hakem değerlendirmesi boyunca ve yayın sırasında dergi ve editör kuruluyla iletişimde birincil sorumluluğu üstlenir. Yazarlık rolleri, çalışma etiği, etik kurul onayı ve çıkar çatışması beyanı dahil gönderinin tüm dergi gerekliliklerine uymasını sağlamaktan sorumludur. Sorumlu yazar ayrıca yayın sonrasında her türlü soruya veya eleştiriye yanıt vermek üzere iletişime hazır bulunmalıdır.
1.5. Yazarlık değişiklikleri
Yazar listesini değiştirme talepleri yalnızca istisnai durumlarda ve yazarlık değişikliğinin DAD’nin mevcut yazarlık politikasına uygun olması halinde dikkate alınacaktır. Gönderimden sonra yazar listesinin değiştirilmesine yönelik talepler editöre bildirilmelidir. Makalenin kabulünden sonra talep edilecek yazarlık değişiklikleri, istisnai durumlar dışında reddedilecektir. Olası yazarlık manipülasyonu ile ilgili herhangi bir şüphe durumunda, DAD daha fazla araştırma için yazarların kurum(lar)ı ile iletişime geçme ve/veya talep edilen değişiklikleri reddetme hakkını saklı tutar.
2. Yayın etiği politikaları
Aşağıdaki politikalar DAD’nin yayın etiği standartlarının korunmasını sağlar. Bu politikalar, akademik yayıncılıkta yerleşik en iyi uygulamaları ve bilimsel, akademik veya yayıncılıkta suistimal tanımlarını ele almaktadır. DAD’ye yapılan gönderilerin bütünlüğünü sağlamak amacıyla gönderinizin gerekli şartları karşıladığından emin olmak için aşağıdaki politikaları incelemenizi ve makalelerinizi bu politikalara uygun bir şekilde hazırlamanızı öneririz.
DAD’nin yayın etiği ilkelerinin ihlal edildiğine ilişkin kanıt bulunduğunda, reddetme, geri çekme ve/veya yazarların bağlı olduğu kurum/kurumlarla iletişime geçmeyi içerebilecek eylemlerde bulunma hakkımızı saklı tutarız.
Yazarlar, hakemler, editörler ve DAD çalışanları, gönderilen ve yayınlanan makalelerin ilgili alana uygun bir dil kullanmasını ve etnik köken, cinsiyet, cinsellik, yaş veya sağlık gibi grup farklılıklarına dayalı olarak insanlara karşı düşmanca veya saldırgan olarak yorumlanabilecek terminolojiden uzak olmasını sağlamak konusunda ortak bir sorumluluğa sahiptir.
2.1. İntihal, gereksiz yayın ve etik metin yeniden kullanım politikaları
DAD’ye gönderilen yazılar, akademik çalışmaların etik bir şekilde yayınlanmasını sağlamak için aşağıdaki politikalara uygun olmalıdır.
2.1.1. İçeriğin özgünlüğü ve mükerrer gönderim
DAD’de yalnızca orijinal çalışmalar yayınlanmaktadır. Yazarlar, gönderdikleri içeriğin orijinal olduğunu başvuru sırasında onaylamış kabul edilirler. DAD’ye gönderilen makaleler daha önce yayınlanmamış veya başka bir yerde tamamen ya da kısmen yayınlanmak üzere değerlendirilmiyor olmalıdır. Bir makale daha önce başka bir yerde yayınlanmak üzere gönderilmişse, makale yalnızca DAD’ye gönderildiği sırada diğer yayıncı(lar) tarafından kesin olarak reddedilmişse değerlendirmeye alınacaktır.
Makalenin birden fazla dergiye gönderilmesi mükerrer gönderim olarak sınıflandırılır ve yayında usulsüzlük olarak kabul edilir.
2.1.2. Uydurma ve tahrifat
DAD, hem veri veya görüntülerin uydurulmasına (yani, sahte veya uydurma veriler) hem de veri veya görüntülerin tahrif edilmesine (yani, verilerin kasıtlı olarak yanlış beyan edilmesine veya aldatıcı manipülasyonuna) karşıdır.
Makalede yazar olarak listelenen araştırmacılar adına ticari kuruluşlar (sahte makale üreticileri) tarafından hazırlanan ve yazılan makaleler DAD politikalarına uygun değildir ve değerlendirmeye alınmayacaktır. Şüpheli makaleleri hakem değerlendirmesinden önce elemek için gerekli önlemler alınacaktır.
2.1.3. Gereksiz yayın
Aynı araştırma (aynı veya benzer fikirler, veriler, sonuçlar ve / veya çıkarılan sonuçlar) aynı veya örtüşen yazar grupları tarafından birden fazla kez yayınlandığında gereksiz yayın oluşur. Bu, mevcut yayınlanmış bir makaleye küçük miktarlarda yeni veri ekleyerek incelemeye sunmayı veya aynı makaleyi birden fazla dergide yayınlamayı (dilimleme olarak da bilinir) içerir. Bu tür yayınlar etik değildir ve gereksiz yayın yapıldığı tespit edilen makaleler DAD dergisinde yayınlanmak üzere değerlendirmeye alınmaz.
Tüm başvurular gereksiz yayın olup olmadıkları açısından taranır, makalenin politikamıza uygun olduğundan emin olmak için yazarlardan ilgili yayınları belirtmesi ve uygun olduğunda tüm ilgili materyallere atıfta bulunulması talep edilebilir. Giriş bölümünde, yayının herhangi bir ön veya ilgili çalışmanın ötesinde literatüre nasıl katkıda bulunduğunun tartışılması tavsiye edilir.
2.1.4. İntihal
İntihal, bir yazar daha önce yayınlanmış bir çalışmayı orijinal içerik olarak sunmaya çalıştığında ortaya çıkar. DAD’ye gönderilen her makale intihal.net tarafından desteklenen yazılımla metinsel örtüşme açısından taranır (%12 toplam benzerlik puanı, %1 tek bir kaynakla benzerlik puanı). Metinsel örtüşme içerdiği tespit edilen makaleler DAD’de yayınlanmak üzere değerlendirmeye alınmayacaktır.
Gönderilen tüm makaleler intihal ve kopya açısından kontrol edilmekte ve yalnızca orijinal içerikler yayınlanmaktadır. İntihal veya çoğaltma yapıldığı tespit edilen makaleler DAD’de değerlendirilmeye alınmayacaktır.
2.1.5. Hakem değerlendirmesi manipülasyonu
Yazarlar, editörler ve hakemler, hakemlik sürecindeki sorumluluklarını nesnel, dürüst ve etik standartlara uygun olarak yerine getirmekle yükümlüdür. Tüm taraflar, hakem değerlendirme sürecini manipüle etmeye yönelik herhangi bir girişimin farkına vardıklarında harekete geçmeli ve bu tür durumlarda dergiyi uyarmalıdır.
Hakem değerlendirme sürecinde her türlü kasıtlı aldatma, manipülasyon veya yanlış beyan ciddi bir yayıncılık suistimali eylemidir. DAD, aşağıda belirtilen durumları hakem değerlendirmesi manipülasyonu olarak değerlendirecektir:
• Hakem ve editör kimliklerinin veya kimlik bilgilerinin tahrif edilmesi,
• İnceleme sonuçlarını manipüle etmek için üçüncü kişilerle işbirliği yapılması,
• İnceleme raporlarında uydurma veya intihal,
• Önyargılı inceleme uygulamalarında bulunma,
• Editörlerin, hakemlerin veya yazarların bilinen çıkar çatışmalarının gizlenmesi veya beyan edilmemesi,
• Hakemleri olumlu veya önyargılı değerlendirmeler yapmaya zorlama,
• Hakem değerlendirme sürecinin tarafsızlığını ve bütünlüğünü tehlikeye atabilecek diğer tüm eylemler.
Bir incelemede hakem değerlendirmesi manipülasyonuna dair kanıt bulunması halinde DAD, etkilenen yayının geri çekilmesi veya makale hala inceleme aşamasındaysa kabulün iptali de dahil olmak üzere gerekli önlemleri alacaktır.
2.1.6. Çıkar çatışmaları politikası
Çıkar çatışması, DAD’ye gönderilen makalelerin tam ve tarafsız hakem değerlendirmesine, karar verme veya yayınlanmasına müdahale eden veya müdahale olarak algılanabilecek herhangi bir şey olabilir. Kişisel, mali ve mesleki bağlantılar veya ilişkiler çıkar çatışması olarak algılanabilir.
Tüm yazarlar ve DAD Yayın Kurulu üyeleri, makalelerini gönderirken veya editörlük ya da inceleme görevini kabul ederken gerçek ve olası çıkar çatışmalarını açıklamakla yükümlüdür.
Çıkar çatışmalarının beyan edilmemesi, bir makalenin reddedilmesiyle sonuçlanabilir. Açıklanmamış bir çıkar çatışması yayınlandıktan sonra ortaya çıkarsa, DAD yayın etiği politikalarına uygun olarak harekete geçecektir.
Olası bir çıkar çatışması olarak algılanabilecek her şey başvuru sırasında editöre bildirilmelidir.
2.1.7. Editörlük ve hakemlik
Editörler ve hakemlerden, herhangi bir editörlük veya hakemlik görevini kabul etmeden önce aşağıdaki potansiyel çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurmaları istenmektedir:
1. Aile: Yazarlardan herhangi biri eşiniz, sevgiliniz, aynı ailenin bir üyesi ya da çok yakın bir arkadaşınız mı?
2. İş birlikleri: Yazarlardan herhangi biriyle şu anda işbirliği yapıyor musunuz veya son 2 yıl işbirliği yaptınız mı? Son 5 yıl içinde yazarlardan herhangi biriyle danışman olarak veya başka bir doğrudan denetleyici sıfatıyla iş birliği yaptınız mı? Son 5 yıl içinde yazarlardan herhangi biriyle öğrenci olarak veya başka bir doğrudan bağlı sıfatla iş birliği yaptınız mı?
3. Bağlılık: Yazarlardan herhangi biriyle aynı kurumda mı çalışıyorsunuz? Eğer öyleyse, bu durum yazarlarla bu incelemeyi yürütürken tarafsızlığınızı tehlikeye atacak etkileşimlere, iş birliklerine veya çıkar çatışmalarına yol açtı mı? Yazarlardan herhangi biriyle bağlantılı bir komite veya bölümün üyesi misiniz?
4. Finansal: Herhangi bir yazarla iş veya profesyonel ortaklığınız var mı? Bu araştırmada veya makalenin hazırlanmasında yer alan herhangi bir kuruluşla mali çıkarlarınız veya iş ilişkileriniz var mı? Makalenin içeriğiyle ilgili olarak tarafsız bir inceleme yapmanızı etkileyebilecek herhangi bir mali çıkarınız veya çıkar çatışmanız var mı?
2.1.8. Finansman açıklama politikası
Tüm finansman kaynaklarının ayrıntıları, varsa hibe numaraları da dahil olmak üzere, makalenin finansman bölümünde verilmelidir.
3. Etik araştırma yürütme politikaları
3.1. Araştırma etiği ve etik onayı
DAD’ye değerlendirilmek üzere gönderilen tüm araştırmalar, DAD’nin çalışma etiği yönergelerine uygun olarak yürütülmüş olmalıdır. DAD, editörlerin yüksek etik standartlara uymadığına inandığı herhangi bir makaleyi, yazarlar etik onay almış olsalar veya etik onay gerekli olmasa bile reddetme hakkını saklı tutar.
3.1.1. İnsan katılımcıları içeren çalışmalar
İnsan katılımcıları içeren araştırmalar Helsinki Bildirgesi'ne uygun olarak yürütülmüş olmalıdır. İnsan katılımcıları içeren çalışmalar, ilgili kurumsal ve ulusal kılavuzlara uygun olarak, uygun kurumsal etik kurulun önceden onayı ve sonuçların yayınlanması da dahil olmak üzere çalışmaya dahil olan tüm insan katılımcıların bilgilendirilmiş yazılı onamı ile gerçekleştirilmelidir.
Çalışma etik onay veya onam prosedürlerinden muaf ise, yazarların oluşturulan beyanda nedenlerini açıkça belirtmeleri gerekir. DAD, komite tarafından tam inceleme ve onaydan feragat edildiği durumlarda yazarlardan etik kuruldan alınmış bir mektup talep edebilir.
Deneklerin kişisel verilerini korumak için, bu tür bilgiler bilimsel amaçlar için kesinlikle gerekli olmadıkça ve denekler tarafından açık onay verilmedikçe, tanımlayıcı bilgiler makaleye dahil edilmemelidir.
3.1.2. Hassas popülasyonları içeren çalışmalar
DAD, hassas topluluklar üzerinde araştırma yapan yazarlardan ek bilgi talep edebilir. Bu bilgiler şunları içerebilir:
- Dahil etme ölçütleri ve topluluk verisi kullanımının gerekçesi,
- Katılımcılar tarafından okunan ve imzalanan onam formunun bir kopyası,
- Etik kurul tarafından onaylanan çalışma protokolü,
- Etik onay belgesi, onam form(lar)ı gibi diğer standart belgeler.
Hassas topluluklar üzerine yapılan çalışmalarda yazarlar verilerin özetlendiğinden ve herhangi bir bireysel veri içermediğinden emin olmalıdır.
Doldurulan onam formları, kurumsal politikalara uygun olarak yazarlar veya ilgili kurumları tarafından saklanmalıdır. Doldurulmuş formlar DAD’ye gönderilen makaleye dahil edilmemelidir. Ancak, onam formları inceleme sürecinde veya yayın sonrasında editör veya hakemler tarafından talep edilmesi halinde hazır bulundurulmalıdır.
[1] Bu beyan, Elsevier Journals web sayfasında yer alan yayın etiği ve kötüye kullanım beyanı temel alınarak hazırlanmıştır.
Bu eser
Dergi DOI:10.18492/dad